Boek over Graafse Aartsbisschop van Merauke in de maak

GRAVE - “Jan Timmermans moest een pakje afgeven in de Mgr. Tillemansstraat. Hij vroeg aan de bewoners of zij wat meer konden vertellen over die Tillemans. Dat was niet het geval. Jan vond dat vreemd. Maar ook raar dat hij er zelf ook niets van wist. Hij kende wel Frans en ‘Tuutje’ Tillemans, maar die bleken geen bisschop in de familie te hebben. Ook bij andere Gravenaren bleek weinig informatie over hem bekend te zijn. Uit het oog was hier echt ook uit het hart. De familie Tillemans had Grave verlaten en de bisschop was vertrokken naar Merauke, op Westelijk-Nieuw-Guinea”, vertelt Frans Pennings, die naast een rasverteller ook schrijver van vooral streekromans en levensverhalen is.

Frans Pennings: ‘Hermanus, Henricus, Antoon, Marie Tillemans is op 31 juli 1902 in Grave geboren. Zijn vader had een kleine bakkerij in de Hoofschestraat. Later is pa met gezin en bakkerij verhuisd naar de Rogstraat. In de Hoofschestraat heeft Toon van den Broek nog in de bakkerij gestaan. In de Rogstraat ging de bakkerij later over naar de familie Leurs, die er de bekende bakkerij ‘De Snip” van maakte”. Frans vertelt het, maar ‘ik ben van het schrijven en Jan Timmermans heeft alle onderzoekwerk gedaan.’

Nadat Herman Tillemans in 1928 tot priester was gewijd, vertrok hij naar Nieuw-Guinea: ‘Als missionaris. Hij was een wat eigenwijze man die nergens bang voor was. Hij zag hoe de inwoners vanuit de bergen naar het strand kwamen om met de schepelingen van de boten die daar aanlegden van alles en nog wat te ruilen. Tillemans werd nieuwsgierig en ging steeds verder het oerwoud in. Zo leerde hij de binnenlanden en de bewoners kennen. Blijkbaar zó goed, dat hij in 1933 bij een belangrijke expeditie op zoek naar dwergpapoea’s (Tairodwergen) als gids voor volkenkundige dr. Bijlmer fungeerde om de binnenlanden in te trekken. Niemand durfde dat, Herman wel. Het was zijn gebied waar hij mensen tot het Christendom probeerde te brengen”, zegt Frans.
Jan Timmermans zocht bij allerlei instanties om informatie over de Graafse missionaris. Bij de orde van MSC in Tilburg, die hem doorverwees naar het Kruisherenklooster in St. Agatha, waar zich het archief van de orde bevindt. Ook ging hij naar Goirle waar nog enkele oude paters wonen die prachtige verhalen vertelden. ‘Maar die lees je in het boek, dat ik aan het schrijven ben”, lacht Frans.

Terug naar de missionaris. Frans: “In 1950 werd de missionaris uit Grave benoemd tot titulair Bisschop van Berisna. Op 5 november van dat jaar werd hij officieel tot Bisschop gewijd. In 1952 kwam hij voor het eerst op bezoek in zijn geboortestad Grave. Hij kreeg er een groots onthaal. De kapelaan van toen heeft alles nauwkeurig beschreven in “De Maasboei”. Daarna is de familie Tillemans naar Limburg verhuisd. De Bisschop ging terug naar Nieuw-Guinea en tussen ’58 en ’62 had hij regelmatige contacten met de bestuurders van diverse landen, die een strijd voerden om het bezit van de kolonie. We weten inmiddels hoe dat is afgelopen. Mgr Tillemans bezocht daarna de Vaticaanse Concilies en in 1966 is hij Aartsbisschop van Merauke geworden. In 1971 bracht hij een tweede bezoek aan Grave. In 1975 is hij op 23 augustus overleden”.
‘Van dat tweede bezoek aan Grave weten we eigenlijk niet veel. Daarom vragen Jan Timmermans en ik om mensen die informatie op schrift of op foto’s hebben contact op te nemen met Jan. Er is een boek over de Graafse Aartsbisschop in de maak en het zou zondezijn dat er juist van een bezoek van Mgr Tillemans aan Grave maar heel weinig in zou staan. Bij voldoende materiaal komt er later nog een tentoonstelling in het Graafs Museum, gewijd aan de Graafse Aartsbisschop. Door een contact met een neef in Purmerend hebben we al heel wat persoonlijke spullen van Mgr Tillemans ontvangen. Zijn staf en enkele mijters. Hij schonk het aan het Graafs Museum. Helaas is die neef onlangs overleden. Ook zijn we in het bezit van een stamboom van de Monseigneur”.

Informatie?
Wie nog informatie heeft van de bezoeken van Mgr Tillemans kan die kwijt bij Jan Timmermans via 0486-471779 of Frans Pennings, 06-14705519.