Heemkundekring Schaijk-Reek knapt 17e eeuwse grafmonumenten op

SCHAIJK/REEK – Ook voor Heemkundekring Schaijk-Reek was 2020-2021 een vervelend coronajaar, maar een aantal leden heeft de afgelopen tijd allesbehalve stilgezeten. Zo werd een fraaie nieuwe kapschuur gerealiseerd, zijn de vitrines in verenigingsgebouw De Komme vernieuwd, is op de website een beeldbank ingericht met maar liefst 1.500 oude foto’s, komt clubblad De Sprokkelaar volgende week voor het eerst op papier uit en is aan de hand van historische filmbeelden die dokter Langendijk maakte in Schaijk en Reek een prachtige film samengesteld. Daarnaast zijn op het kerkhof naast de Schaijkse kerk zeven bijzondere kruizen uit de 17e eeuw gerestaureerd. Peter Klievink (foto) vertelt namens de heemkundekring over dit interessante project.

“Wat veel inwoners van Schaijk niet weten, is dat er op het kerkhof bij de kerk zeven interessante oude kruizen staan uit de zeventiende eeuw”, zegt Peter. “Vijf daarvan zijn van natuursteen en twee zijn van ijzer. Deze grafmonumenten zijn in 2019 opgeknapt door een aantal vrijwilligers van de Heemkundekring Schaijk–Reek, onder wie Harry van Dinther. Hij nam tevens de restauratiekosten voor zijn rekening.”

Informatieborden
Onlangs zijn bij enkele van de kruizen, in samenwerking met Platform Toerisme Landerd-Uden, informatieborden geplaatst. “Als je voor de kerk staat, dan vind je de kruizen op het rechter deel van het kerkhof. De volgorde van beschrijving is van links naar rechts als je voor de monumenten op het kerkhof staat. Overigens zijn we met de Heemkundekring ook bezig om op het kerkhof in Reek dergelijke informatieborden te plaatsen”, geeft Klievink aan.

Het gaat om de volgende zeven grafmonumenten uit de 17e eeuw:

Monument 1
Op dit grafmonument staat vermeld: IHS * Yenneken Claes Hermens sterft in ‘den 21 april 1674. Claes Hermans obyt den 4 maey ano 1693. “Jenneken was de vrouw van Claes Hermens. De nakomelingen van Claes Hermens hebben later de naam Swaens (Zwaans) gekregen.

Monument 2
Hierop staat de volgende tekst: IHS* Jacop Lambert Jacobs sterft ano 1672 Lysken Jacops sterft ano 1668. “In het begraafboek staat vermeld op 11 december 1672: begraven Jacob Lambers in de Oliemeulen. In het zelfde begraafboek staat ‘Lijsken de huisvrouwe van Jacob Lamberts in de Oliemeulen’ is begraven op 4 september 1668. Zijn nakomelingen hebben de naam Oliemeulen gekregen. Nog steeds zijn er in Schaijk inwoners met de naam Oliemeulen.”

Monument 3
Op dit ‘oudste’ grafmonument staat: IHS ano 1629 is begraven Aelken Heimericx bidt voor de siel ende Jacomyn Cornelis Heymericx de Smidt sterft ano 1672 bidt voor de siel. “Aelken Heimericx is waarschijnlijk de vrouw van Heijmeric Jansen de Smi(t)d. De zoon van Aelken en Heijmeric was Cornelis Heijmerics de Smit. Hij was getrouwd met Yacomyn, de moeder van Heijmeric en zijn vrouw zijn dus op dezelfde steen geschreven. De naam van de Smit(d) is begin 1700 verbasterd naar Schuts. Een naam die anno 2021 nog steeds in Schaijk voorkomt.”

Monument 4
Op dit vierde monument staat aan de voorzijde aangegeven: IHS* hier leyt begraven Joannes Rijcken den 17 april 1731, Maria de huisvrouw sterft den 14 IVLY 1722. “Onduidelijk is of Joannes Rijcken een zoon is van Rijck Jan Otten. (zie vijfde grafmonument). Maria was een dochter van richterbode Matheus Wolter Theuwen.”

Monument 5
Dit op één na oudste grafmonument bevat de volgende tekst: Hier leet begraven Rijck Jan Otten, sterft den 15 julius 1667. “Dit monument geeft aan hoe groot de stenen monumenten zijn. Onduidelijk is hoe dergelijke zware monumenten destijds in Schaijk terecht zijn gekomen. Rijck Jan Otten is begraven op 19-07-1667. Hij was getrouwd met Beelke, zij is begraven 10 februari 1672.”

Monument 6
Tekst op dit smeedijzeren kruis ontbreekt en is ook niet bekend. Op grond van de overeenkomst in vorm en stijl met monument 7 wordt verondersteld dat dit smeedijzeren kruis stond op het graf van Wolter Heijmericx de Smi(t)d, begraven op 18 november 1703, echtgenoot van Jenneken Wolters.

Monument 7
Dit is tevens een smeedijzeren kruis. “Het eerder aan dit monument bevestigde ijzeren plaatje is helaas verdwenen.” De tekst luidde: Ienenken Wolters, sterft ano 1675 den 31 IANVARIVS. “Dit betekent dat Jenneken Wolters op 31 januari 1675 is overleden. Zij is volgens het begraafboek begraven op 3 februari 1675. Haar eigen naam was Johanna Rijcken (dochter van Rijck Jan Otten). Zij was getrouwd met Wolter Heijmericks, de zoon van Aelken en Heijmeric Jansen de Smit. Cornelis Heijmerics was zijn broer. Bijzonder aan de ijzeren monumenten is de manier waarop ze in een Maaskei zijn verwerkt.”

‘40% van Schaijkse bevolking’
‘Onze inschatting is dat circa veertig procent van de huidige Schaijkse bevolking één of meer van bovengenoemde personen als verre voorouder heeft”, geeft Jack Ruijters namens Heemkundekring Schaijk-Reek aan. Mensen die willen weten of zij ook een nakomeling zijn van een van deze personen kunnen een mail sturen naar grafmonumenten.schaijk@gmail.com. ‘Daarvoor is het wel nodig dat je van één - of als het kan van meerdere - voorouder(s) gegevens verstrekt. Dit kunnen zijn geboortedatum, geboorteplaats, gehuwd met, overlijdensdatum etcetera. De betreffende voorouders moeten wel minimaal 100 jaar geleden geboren zijn.”

Wil je meer weten over of lid worden van Heemkundekring Schaijk-Reek, bezoek dan www.heemkundeschaijkreek.nl of ga eens langs in verenigingsgebouw De Komme aan de Netjeshof 2 in Schaijk. De Komme is iedere woensdag van 10 tot 12 en van 19 tot 21 uur geopend.