Druk bezochte Indië-Herdenking in Grave - ‘Af en toe werd een traantje gelaten’

GRAVE - Evy Boer-de Wit is de dag na de Indië-Herdenking in Grave nog steeds verwonderd en blij: “Er waren heel veel mensen. Veel mensen die elkaar voor het eerst sinds lange tijd weer ontmoetten. Het leek wel een reünie. Van overal kwamen onze oude kennissen en vrienden van vroeger naar de Herdenking. Wat volgde waren geweldige ontmoetingen, vóór en na de Herdenking. Ontroerende momenten. Blijdschap om het weerzien. Emoties alom. Tijdens de Herdenking was het stil. Doodstil. Af en toe werd een traantje gelaten”. (foto’s: Hans Huizing)

Door Freddy Klooté

“Als Indische Nederlanders weten we allemaal waar we vandaan komen. Wat een immens verdriet moet het geweest zijn toen ze moesten vertrekken: onze grootouders, ouders, oudste broers en zussen, degenen die in dat mooie paradijs zijn geboren of er in een ver verleden naartoe zijn getrokken”, vertelde Evy, voorzitter van Stichting Indië-Herdenking in haar toespraak.Stil was het onder de circa 250 bezoekers aan de Herdenking. Gedachten gingen terug. Naar de verhalen die ze vaak veel later te horen kregen. Verhalen die te lang werden verzwegen. Verhalen die aan het binnenste van de betrokkenen bleven kleven en nooit meer verdwenen. “We moesten ons inpassen in Nederland, ons vaderland. Een vaderland dat zo anders aanvoelt, uitziet en ook anders ruikt. Het was er ook kouder. Een totaal andere cultuur. Aan de andere kant van de wereld”, vertelde Evy in haar toespraak. “Het was geen aanpassen, maar inpassen. En we moesten ons schikken naar… Bij aanpassen moet je ergens aarden, met jezelf in balans komen. Maar dat werd niet van ons verwacht. Van ons werd verwacht dat we thuis kwamen en ons gewoon inpasten in het leven zoals men dat hier in Nederland gewend was. En dat deden we ook. Zonder teveel gemopper namen we deel aan het leven hier in Nederland. Ook hier in Grave”.

Het Stemmenorkest “De kracht van een lied” uit Well bracht de aanwezigen terug naar de Jappenkampen voor vrouwen. Die vrouwen probeerden door middel van liederen hun leven wat draaglijker te maken. Het Londonderry Air dat het koor zong zorgde voor kippenvel.
Uit de toespraak van Evy: “Onze Indische roots. We hebben twee kanten. We koesteren nog altijd het verleden, zwijmelen bij de mooie verhalen. Laten een traantje bij de herinneringen die diep in ons verborgen zitten. Herinneringen die door een gebaar, een opmerking, een lied, weer naar boven komen drijven. Diep in ons zit een groot verdriet, een onverwerkt verdriet dat onze ouders ons hebben meegegeven. Niet expres natuurlijk, maar ongemerkt is het in ons dna gekropen. Maar we hebben ook een andere kant. Plezier maken, dansen en natuurlijk lekker eten en dat willen we graag met iedereen delen”.

Het Indische leven dat in Grave ontstond en een belangrijke plaats innam, mag nooit verloren gaan. Evy: “We hebben een werkgroep opgericht. “Pusaka” heet die, wat Indisch Erfgoed betekent. Wij doen daar als Stichting Indië-Herdenking in mee. Naast die jaarlijkse Herdenking op 15 augustus, gaan we ook voor een Herdenkingsmonument in Grave. Want dat er een monument komt, dat is zeker. Grave is mooi en we willen het echt op een bijzondere plek plaatsen. Ook komt er door een gift van het Postcodeloterij Buurtfonds een Mozaïek Verhalenbankje. Hans Huizing zorgt voor het ontwerp en met dit bijzondere verhalenbankje hebben we twee bijzondere plekken in Grave. Want, ondanks mijn warm gevoel voor Grave, moet ik toch even kwijt dat we hier geen Indische straatnamen terugvinden, terwijl we toch een grote Indische gemeenschap hebben. Pusaka’s eerste activiteit wordt een prachtige Pasar Malam op 17 en 18 september in Esterade. Een feest met alles erop en eraan. Lekkere hapjes natuurlijk, maar ook een geweldige tentoonstelling met materiaal van vroeger en nu. Ikzelf mag een lezing houden onvergetelijke, dierbare momenten. De opening wordt verricht door Wieteke van Dort, alias Tante Lien. Ik verheug me er nu al op”.

Ook wethouder Hendriks hield een toespraak namens het gemeentebestuur van het Land van Cuijk. Harrie Reffeltrath speelde de “Last Post” dat werd gevolgd door een indrukwekkende twee minuten stilte. Het Wilhelmus werd gezongen. Een teken van verbondenheid. Evy Boer-de Wit: “Ik ben blij dat onze ouders ons hier in Grave een thuis hebben gegeven door hier te komen wonen. Hoe wij ons hier moeiteloos hebben kunnen inpassen. Dat zou niet gelukt zijn zonder de vriendschappen die wij hier hebben ontvangen. Vriendschappen die tot de dag van vandaag nog altijd oprecht warm aanvoelen. Ik voel me hier in Grave thuis. In Vrijheid verbonden. Want kleur zien wij hier niet”. Mooie uitspraken van Evy, een kanjer van een vrouw.

Ze legde, samen met wethouder Hendriks en het Stemmenorkest een krans bij het monument. Ze luisterde naar een toespraak van Jerry de Wit, derde generatie, die het verdriet van zijn opa en ader beschreef. Vol emotie, recht uit het hart. Zag ook de familie Portier die na een lied, Wesley, die een verhaal vertelde over hun aankomst hier, tante Jo en tante Juul, hun opname in de voetbalclub en de verspreiding over het land en de terugkomst in Grave. Met een lied van het Stemmenkoor, het Indische ‘Onze Vader’ en een defilé, besloot ceremoniemeester Charley Woesthoff de indrukwekkende avond.