Rabobank gaat schulden van boeren niet kwijtschelden - Column Jan van As

Op radio 1 hoorde ik een deskundige over dit bericht. Die meneer vertelde dat als ooit iemand schuldig is aan de toename van de agrarische sector, dat onder andere ook de Rabobank is… Het gul uitdelen van guldens (die wel terugverdiend moesten worden) heeft geleid tot heel veel enorme schuren met heel veel varkens en heel veel kippen. Toen ik dit hoorde moest ik denken aan… Bruce Springsteen.

Bruce Springsteen kwam op 29 juni 1992 optreden in het stadion de Bercy in Parijs. Dus besloten wij van Kobus om met onze klanten daar heen te gaan. 54 mensen kochten een combi-ticket en we vertrokken voor een tweedaagse reis zonder bed. Dus de ene ochtend vertrekken en volgende ochtend weer thuis, want de bus vertrok direct na het concert. Deze reis was niet voor watjes! Vanaf Lille (Rijsel) was er een complete verrassing: Franse boeren hadden ruzie met de EEG en stonden met honderden trekkers op de autobaan. Niemand kon erlangs, je kon ook niet van de autoweg af, alles stond dicht. We waren ruim op tijd ’s morgens vroeg vertrokken, zodat de reizigers eerst nog even door Parijs konden wandelen en in de stemming komen door een pilsje op een terras, waarvoor we zelfs 54 plaatsen gereserveerd hadden…

Ik zal jullie het verdriet en de spanning in de bus besparen. Het kwam erop neer dat uiteindelijk een jonge boer met een sjerp om bij ons in de bus kwam en de bus langs de versperringen leidde. We gingen het echter niet halen, het terras liep helemaal in de soep. Maar onze heiligheid had besloten om een uurtje te wachten en, als hij dat al niet was, maakte Bruce zich voor duizenden laatkomers onsterfelijk. In Parijs kun je niet klooien met aanvangs- en eindtijden en dat heeft alles te maken met de metrotijden.

Voor ons allemaal werd dit een memorabel concert met diverse toegiften en daarna… waren we de bus kwijt. We waren daar met z’n allen uitgevlogen en hadden niks afgesproken. Weer stress! Sta je daar met 54 ongeduldige mensen met Frans bier op en hartstikke moe. Maar na een dik uur vond de chauffeur ons en na nog een uur draaiden we het parkeerterrein van een groot hotel af.

Maar de boeren waren nu ook ín Parijs en de jongen met de sjerp was in geen velden of wegen te vinden. Een agent zei dat het rechtsboven Parijs richting Epernay (geen autoweg) rustig was. Notabene ik kende dat omdat we door Bachus ook mensen uit Epernay kenden en dat is daar vlakbij. Een reis over binnenwegen volgde, maar we bleven wel rijden,. Ooit moesten we over een erf of fabrieksterrein, maar we kwamen tenslotte in Luxemburg en daar waren geen boeren…

Omdat zijn vriendin graag in mijn reisleiderstoel wilde zitten (die kon je plat leggen), kwam ik naast haar vriendje te zitten. Uiteraard kwam het gesprek op boeren en trekkers. Hij was een boerenzoon en kon zich de ellende van de protesterende boeren wel voorstellen. Zijn vader had destijds samen met zijn broer (oom) het familiebedrijf overgenomen en men ging zich toen beraden over de toekomst. Ze zochten contact met de boerenorganisatie, andere mensen uit de sector, en de bank stuurde een consulent. En nadat papa en oom die consulent ter kennismaking de hand hadden geschud, werd hun leven nooit meer zoals het was. Er werd geadviseerd om te gaan specialiseren, dus niet van allerhande soorten vee + akkerbouw, maar ze moesten zich richten op één soort vee, de varkens. De consulent zei dat hij klanten had die al schathemeltje rijk waren omdat ze grote schuren met varkens hadden. Men besloot om dit idee te omarmen, ondanks dat de opgroeiende jongens van beide broers geen toekomst zagen op de boerderij als het een varkensfokkerij werd.

Maar de consulent kwam met zijn mooie Saab en ging weg met de hypotheekaanvraag en papieren om te helpen bij de vergunningaanvraag. Niks was een probleem, vergunning en hypotheek waren in een wip geregeld, dankzij de consulent. Ze maakten ook kennis met het woord ‘leveren’, dat stond voor de eerste en laatste reis van de nog jonge varkens naar de slachterij. Iedere keer als er geleverd was, dan stond de Saab weer op het erf en moedigde papa en oom aan om te investeren, want… (en dat was echt zijn motto): ‘Massa is kassa’. Ze leerden ook leven met de periodes tussen het leveren en als ze vroegen om een brommer of later een auto, dan zei hun vader: “Straks als we geleverd hebben zullen we wel ’s kijken”. Maar als er dan geleverd werd, dan kwam die consulent weer en vaak nam hij vader of oom wel even mee naar de bank. Dan kwamen ze terug met gebak en kwam de aannemer weer met een partij stenen, hout en golfplaten etcetera. De jongens kregen steeds meer ‘n hekel aan de consulent. Ze hebben de klinken van de auto ingesmeerd met uierzalf, een beetje gier in de goten van de ruitenwisser gedaan en ooit het hele ding op blokken gezet. Gevolg was ruzie in de familie vanwege die klojo. De jongens wilden vader wel helpen, maar besloten allebei om te gaan studeren. En ook de neefjes hadden geen zin in zo’n leven, waarbij je altijd moet werken voor de hypotheek die nooit minder wordt. Uiteraard een tegenvaller voor de vaderbroers en het was niet gemakkelijk om zo’n bedrijf te zijner tijd te verkopen.

Toen hij uitverteld was, zag ik tranen in zijn ogen. Kwam van Frans bier en uitputting zei hij, maar ook vanwege de zorg om zijn vader, omdat hij en z’n broer hem teleurstelden door geen opvolgers te worden, maar voor de school hadden gekozen. Hij zou leraar worden (is ie ook geworden) en zijn broer weet ik niet meer... maar ik denk niet dat hij of de neefjes consulent is geworden.

Jan van As