Asterix in Ravenstein

Het stadje Ravenstein in Brabant is geweldig. Het deed mee in het grote spel van Europese vorstenhuizen, was toevluchtsoord van kloosters en trotseerde de Hollanders. En het stadje heeft de Sint-Luciakerk. Emeritus-hoogleraar notarieel recht Martin Jan van Mourik schreef onlangs een boek over deze kerk die dreigt te verdwijnen als maatschappelijk middelpunt van stad en gemeenschap.

Van Mourik, bestuurder van het Loterijfonds, de financiële spil in Ravenstein in de afgelopen eeuwen, doet met dit boek een laatste poging de kerk te redden. Hij beschrijft hoe het Land van Ravenstein eerst onder de hertog van Kleef en daarna onder de graaf van Pfalz-Neuburg floreert. Het lijkt ongewenste dominantie, maar beide heren geven Ravenstein de ruimte en beschermen het tegen de opdringerigheid van Holland. In Ravenstein mocht men gewoon openlijk katholiek blijven en veel verjaagde kloosterordes kregen er onderdak. En zo zoomt Van Mourik in van macro naar micro. Hij beschrijft de dynamiek van het Heilig Roomse Rijk, waar Habsburg en keurvorsten de dienst uitmaken in een lappendeken van staatjes. Hij duidt de Europese kaart, de Nederlanden, Brabant en vervolgens Ravenstein. En tot slot de Sint-Luciakerk.

De gemene deler is steeds dat stad en mensen knokken tegen overheersers, de eigenheid willen bewaren en liefde hebben voor hun gemeenschap. Na zijn geopolitieke schets beschrijft hij oprichting en opkomst van het Loterijfonds, dat de nieuwe kerk moet doen bouwen. Dit loterijwezen is afkomstig van de Italiaanse steden, in die tijd voorbeeld voor Europa. Sinds de oprichting in 1729 van dit fonds is het niet meer weg te denken in Ravenstein. Hoe succesvol het Loterijfonds is, blijkt wel uit het feit dat zes jaar na oprichting de Sint-Luciakerk al wordt ingewijd. Als de kerk klaar is, zijn er andere projecten voor het Loterijfonds: de Latijnsche en Fransche School. Het Loterijfonds heeft dan al meer met mens en samenleving dan met overheden, een herkenbare vorm van subsidiariteit.

Nu parochie en bisdom de kerk willen sluiten, komt het Loterijfonds weer in actie. Het daagt overheden en kerkelijk gezag uit om zijn geliefde kerk te behouden. En nog steeds is de juridische, canonieke en maatschappelijke strijd niet voorbij. Het fonds als de Antigone van deze tijd? Asterix aan de Maas? Van Mourik heeft als hoogleraar-notaris honderden artikelen geschreven over het huwelijksvermogensrecht en de rechten voor de langstlevende. Met dit boek vecht hij voor de Sint-Luciakerk, in zekere zin eveneens de langstlevende. De ‘Lucia’ is niet inwisselbaar, maar de resultante van de Europese geschiedenis, die symbool staat voor de onverzettelijkheid van Ravenstein – en zijn professor.

Frank van den Heuvel
Frank van den Heuvel is deskundige op het gebied van public affairs, toezicht en bestuur

Bron: Katholiek Nieuwsblad