‘Land van Cuijk moet naar minder roet, fijnstof en stikstofdioxide’

Door Annelies Graafsma

LAND VAN CUIJK - “De kwaliteit van de lucht in het Land van Cuijk is echt zorgelijk. Het onderwerp is doorlopend actueel”, benadrukt wethouder Antoinette Maas (foto). “We willen allemaal in een gezonde leefomgeving wonen. We moeten nu iets doen om ervoor te zorgen dat onze kinderen en kleinkinderen in de toekomst schonere lucht kunnen inademen.” Ze benadrukt de urgentie naar aanleiding van het Uitvoeringsprogramma Schone Lucht Akkoord Land van Cuijk 2023-2030. Het doel is gezondheidswinst door een betere luchtkwaliteit van 50% in 2030.

Een pittig onderwerp, zo bleek uit de discussies bij de commissievergadering van 2 maart. Het is niet goed gesteld met de luchtkwaliteit in Brabant en ook niet in het Land van Cuijk. De GGD heeft gekeken naar de luchtkwaliteit en het effect van luchtkwaliteit op gezondheid van mensen. “Als je naar het kaartje kijkt zie je het verschil tussen de luchtkwaliteit in het noorden en zuiden van Nederland. Natuurlijk liggen we tegen het Ruhrgebied aan, maar dat is niet de enige reden van de verontrustende kwaliteit van de lucht hier”, benadrukt Maas. “Realiteit is dat de lucht die je dagelijks inademt in Groningen of Brabant nogal verschilt. Als je daarop let, en ik kom regelmatig in Groningen, klopt dat echt, de lucht in Groningen is schoner, merk je. De kwaliteit van de lucht die we continu inademen heeft grote invloed op onze gezondheid. We roken 5 sigaretten per dag, zonder dat we roken. Mensen die vlakbij de A73 en de A77 wonen, dus in en rond Boxmeer en Cuijk, hebben echt last van een hogere blootstelling van stikstofdioxide. Het wegverkeer is de belangrijkste bron hiervan.”

De belangrijkste bron van fijnstof is de landbouw, gevolgd door de industrie en de houtstook door mensen thuis (bron GGD rapport 2022). “Fijnstof, PM10, wordt gemeten in verschillende grootte. PM 10 is een aanduiding van de grootte van de fijnstof deeltjes. Overigens is de PM2,5 nog schadelijker omdat deze kleiner is en verder het lichaam binnendringt. Deze worden vooral door houtstook veroorzaakt, zegt de wethouder”.Vroegtijdige sterfte en meer kinderen en volwassenen met astma in deze regio ten opzichte van andere gebieden zijn toe te schrijven aan de luchtverontreiniging, zegt de GGD.Niet alleen de wethouder maar ook inwoners zijn verontrust over de luchtkwaliteit, zo blijkt uit een digitale poll.
Even een paar cijfers. 1234 inwoners (circa 1,4 % van de gemeente) hebben de vragenlijst ingevuld. 62% hiervan zijn vaak of regelmatig ongerust over de luchtkwaliteit. De meeste overlast die wordt ervaren komt van houtstook, veehouderij en (vracht)verkeer, respectievelijk 52%, 45% en 28% van de respondenten. De overlast door industrie is het grootst in Katwijk. De ervaren overlast door de veehouderij is in Langenboom, Escharen en Sambeek het grootst.

Ambities en ideeën, kunnen we er iets aan doen?
Het onderwerp roept veel op, zo blijkt tijdens de commissievergadering. “We moeten keuzes maken en dat gaan we ook doen”, verzekert Antoinette Maas. “Keuzes die goed zijn voor de luchtkwaliteit, maar die wel invloed hebben op onze industrie, op onze landbouw, op onze mobiliteit en bijvoorbeeld ook op de houtstook in onze woningen.”Hoe kun je de uitstoot en de overlast verminderen? De houtkachel als voorbeeld. “Een houtkachel willen stoken is in deze tijd van hoge energieprijzen heel begrijpelijk. Maar, als je het doet, doe het in ieder geval niet als het windstil is of als het mist [FE1]. Gezellig, zeker, maar je belast er anderen mee. Het is geen leuke boodschap, maar we willen mensen er wel over informeren”, zegt de wethouder.

De vraag is hoe je de effecten van de houtkachels kunt verminderen. “Verbieden zou misschien de gezondste optie zijn, maar dat is wettelijk niet mogelijk. Voorlichting geven en in een overgangsperiode rookfilters gesubsidieerd aanbieden is een idee. Nee, het is niet de beste oplossing maar we kunnen niet veel anders”.

De agrarische sector, de intensieve veehouderij, de snelwegen, de industrie en schoner vervoer door elektrische bussen, dubbel spoor op het traject Nijmegen-Venlo, gaan fietsen; allemaal onderwerpen die de revue passeren tijdens de commissievergadering. Wethouder Maas: “We moeten veel duurzamer denken. Samen moeten we het fijnstof, het roet en de stikstof terugbrengen. Iedereen heeft een verantwoordelijkheid: industrie, agrarische ondernemers maar ook de burgers. Schone lucht akkoord, we staan er allemaal voor aan de lat”.

[FE1] Kijk op Stookwijzer.nu om te zien wanneer stoken wel/niet verstandig is.